Kiến trúc Hy Lạp được hình thành trên một vùng đất đai rộng lớn, dó đó các công trình vĩ đại thể hiện rõ nhất tinh thần của trường phái kiến trúc này cũng nằm rải rác ở nhiều khu vực. Các công trình được xây dựng chủ yếu lúc bấy giờ thường là sân vận động, quảng trường hoặc đền đài.
Kiến trúc Hy Lạp cổ đại với những nét đặc trưng riêng biệt
Kiến trúc Hy Lạp được biết đến với những quần thể kiến trúc quảng trường và đền thờ rất nổi tiếng. Quảng trường với những hình dạng nhất định và được bao phủ bên ngoài là những hàng cột 2 tầng. Đền thờ Hy Hạp cổ đại luôn mang đặc điểm chung là rất nhiều cột bao bọc vòng quanh phía bên ngoài và được chia làm 7 hướng thiết kế khác nhau.
Điều nổi bật nhất ở các công trình kiến trúc cổ Hy Lạp là những thức cột . Những thức cột Hy Lạp đã mang đến cho kiến trúc một hình thức, một sức sống, chịu đựng được thử thách của thời gian, biểu trưng cho vẻ đẹp trong sáng, khỏe mạnh và tinh tế của kiến trúc cổ điển.
Thức cột Hy Lạp được xem như biểu tượng của kiến trúc cổ điển. Sau này, người La Mã cổ đại đã kế thừa cách thức xây dựng cột thức và phát triển, đồng thời sáng tạo thêm hai loại thức cột mới là Toscan và Composite.
Những công trình kiến trúc Hy Lạp làm thay đổi lịch sử nhân loại
Với lịch sử hình thành lâu đời, cùng với đánh giá là “cái nôi văn hóa của văn minh nhân loại” kiến trúc Hy Lạp cổ đại với những đường nét độc đáo, mang đậm nét đặc trung đã mang lại sức ảnh hưởng không nhỏ đến những thiết kế xây dựng trên toàn thế giới.
Đền Athena Nike (Thờ thần Thắng lợi)
Thờ thần thắng lợi Nike được xây dựng vào những năm 449-421 tr. CN. Trước và sau đền có 4 cột Ionic mảnh mai hài hòa. Trên diềm mái của đền Athena Nike có một băng điêu khắc vòng quanh dài 26m và cao 43cm. Cùng với nó là một băng phù điêu ca ngợi chiến thắng và vinh quang mà thần Nike đem tới.
Tác giả Athena Nike là kiến trúc sư Callicrates. Vào những năm 40 của thế kỷ XIX, ở khu vực này, các nhà khảo cổ đã tìm thấy một tấm đá cẩm thạch có điêu khắc nổi mà mọi người cho rằng đó chính là một bộ phận của dãy lan can nổi tiếng của ngôi đền này. Nữ thần Nike không cánh ( để thắng lợi khỏi bay đi mất) này tuy không còn đầy đủ như nguyên tác nhưng vẫn bộc lộ rõ vẻ trác tuyệt của một kiệt phẩm như một con người tràn ngập sức khỏe đang vận động linh hoạt, với những xiêm y mỏng manh nổi rõ những nếp gợn lăn tăn như sóng nước.
Sơn môn Propylees (Cửa lên Acropolis)
Là cửa ngõ chính của khu thánh địa Acropolis ở Athens. Được xây dựng vào những năm 437-432 trc. CN. Tác giả là kiến trúc sư Mnesicles.
Vì địa hình ở đây phức tạp, phía Tây thấp hơn phía Đông 1,43m cho nên khối cửa chính thiết kế chênh nhau cốt nền và cốt mái, phần cửa chính trước và sau của công trình có 6 cột Doric, các cột bên trong nội thất dùng thức Ionic. Cánh Bắc của Sơn môn (sảnh trái) là một phòng trưng bày tranh, cánh Nam (sảnh phải) là một hành lang cột.
Việc kết hợp sử dụng hai thức cột Ionic và Doric lần đầu tiên được phát kiến cho các kiến trúc ở Athenes.
Đền Parthenon
Người ta vẫn dùng những lời đẹp nhất để miêu tả đền Parthenon, ngôi đền dâng cho nữ thần đồng trinh Athena. Vị thần bảo hộ thành Athens này được coi là hình mẫu tinh xảo nhất của kiến trúc cổ điển và kiệt tác nghệ thuật điêu khắc. Dài 69,5 m, rộng 30,5 m, đền Parthenon có phong cách kiến trúc Doris, hành lang cột chung quanh và hành lang cột bên ngoài quây lấy nội điện.
Xem thêm:
Nội thất độc đáo của cửa hàng mắt kính thời trang ở Hy lạp
Kiến trúc chùa Một Cột(Mở trong cửa số mới)(Mở trong cửa số mới)(Mở trong cửa số mới)
Trong nội điện có khám thần, bên trong là pho tượng nữ thần lớn chế tác bằng vàng và ngà voi. Hành lang cột chung quanh có 46 cây cột lớn, 8 cây phía trước đền rõ ràng dễ thấy, 17 cột mé bên, mỗi cây có rãnh lõm do rất nhiều đá tròn lớp xếp thành, hiện ra hình chuỳ hướng lên phía trên. Phong cách kiến trúc chủ đạo của đền được tạo nên từ kết cấu gỗ đơn giản, đường nét và hình thức giản đơn nhưng không hề kém tinh tế. Đền Hy Lạp hình chữ nhật, tượng thần ở đầu mút phía đông. Đền lớn mặt ngoài có hành lang cột.
Đền Parthenon xây trên nền đất đền Athena thời kỳ xa xưa, nơi từng thờ pho tượng nữ thần Athena – nữ thần anh hùng, người bảo hộ nghệ thuật – được đúc bằng vàng và ngà voi bởi đôi tay tuyệt vời của nhà điêu khắc vĩ đại Phidias.
Đền Parthenon trước kia vốn có màu sắc tươi đẹp trang nhã. Những năm gần đây, Athens khói mù xâm lấn, du khách như sóng triều ào tới khiến đá cẩm thạch bị tổn hại nghiêm trọng. Năm 1867, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ dùng đền làm kho đạn dược, sau đó bị quân đội Venice vây đánh, phá huỷ.
Thế kỷ 19, kế hoạch trùng tu đền lại phải bỏ dở giữa chừng bởi sự cản trở.Ngày nay, dù cho rất nhiều cây cột bị tròng dây kéo đổ, rất nhiều tác phẩm nghệ thuật điêu khắc bị viện bảo tàng nước ngoài thu giữ, đền Parthenon vẫn là một cảnh quan làm rung động hồn người.
